Thật ra những cái chuyện này bình thường, phương Đông hay phương Tây, Việt Nam hay Mẽo hay tất tần tật các nơi cũng đều có hiện tượng này. Vì có nó thì mới có phát triển được. Tuy nhiên, phát triển như thế nào là chuyện khác!
Chuyện… ở Việt Nam. Với tính cách ăn xổi ở thì, nông nhàn. Thì đa phần người VIệt Nam sẽ copy nguyên si từ hệ thống tới mô hình, rồi làm theo để mà có tiền ngay, được nhậu ngay. Cũng vì cái tính cách đấy mà khi một cái chòi nhà lá hoạt động kinh doanh nước mía ở đấy tốt thì các “đại gia nhà lầu” ở gần đấy cũng bắt chước theo ngay. Và sau một hồi thì cả đám tèo!!! Chuyện này thì thấy rất dễ ở các loại công ty: quay phim, truyền thông, event, phần mềm… tuy nhiên rõ nhất hiện tại vẫn là thị trường app điện thoại. Chỉ cần rảo lên một vòng trên đấy thì có đầy những cái app có nội dung giống nhau. Và tất nhiên việc kiện tụng ở VN những vấn đề như thế này chả có đơn giản, nên … thôi kệ!
Chuyện… nước ngoài. Cũng có bắt chước đầy ra đấy. Nhưng mà nó “nghệ thuật” hơn. Về cơ bản thì họ nhận thức được giữa copy và ăn cắp và cái quang trọng hơn là “sở hữu trí tuệ”. Và… nói chung là nó rất có giá trị. Và… vì hiểu giá trị của nó nên người ta cũng copy, nhưng copy để phát triển theo một hướng nào đó chứ ko phải để kiếm tiền nhậu. Và cái khác ở đấy là những thứ họ đặt ra như Tầm nhìn – sứ mệnh – giá trị cốt lõi (Vision – mission – core values) là những cái thứ mà khi hỏi người Việt Nam vs người Việt Nam hỏi mình mình trả lời thì thường được nhận lại một cái tặc lưỡi hay bĩu môi cùng với những câu có nghĩa đại loại như: ko có giá trị, viễn vông, chả chi tiết cụ thể… blah blah blah.
Thế… cái xương sống của bạn có được cụ thể hóa ra bên ngoài cơ thể con người không? Nhưng ai ai cũng biết nó, cũng thấy lòi lòi vài xíu ở đằng sau lưng. 3 cái trên nó cũng giống như cái cột sống vậy, biết là nó đấy nhưng ko có rớ tới nó được. Mà muốn rớ tới nó phải rờ qua da, tay chân, bụng… muốn xem nó phải rạch ra đào sâu vào để thấy rõ ràng và chi tiết hơn. Cho nên mỗi người mới có mỗi cái nét đặc sắc khác nhau.
Cơ mà thật ra thì ở nước ngoài người ta cũng copy nhiều lắm, nhưng mà nó bị đào thải dần chỉ còn lại những thứ đặc sắc thôi. Ví dụ như: facebook, linkedin, twitter, tumblr… nó cũng là mạng xã hội chung chung, nhưng nó có giá trị riêng của nó, thế là cùng sống. Vấn đề còn lại là giá trị ai đáng giá nhiều vàng hơn, thu hút nhiều người đi tìm tới nó hơn mà thôi . Và cái đấy là cái mà mỗi khi làm kinh doanh cần phải nhận thức rõ ràng. Chứ nếu không, khi bạn gặp những người hỏi bạn câu: “Ngoài kia cũng có thằng làm rồi, mày làm bằng nổi nó không?” thì bạn có thể tự khẳng định bằng cách trả lời 3 cái điều trên là đủ rồi. Nếu nó tiếp tục bĩu môi, thì ta ngoắc đít đi. Còn nếu nó suy nghĩ, thì tiếp tục chém đi vì có lẽ nó sẽ đầu tư cho bạn đấy!
Cơ mà, có một đẳng cấp cao hơn nữa của copy – ăn cắp. Việc xác định tầm nhìn – sứ mệnh – giá trị là cái thứ mặc nhiên có rồi đấy. Nhưng copy rồi còn phải lắp ghép các mảnh lại với nhau nữa thì sản phẩm sẽ nằm ở một tầm cao khác nữa. Facebook hiện tại cũng đang muốn cắn bớt đi miếng bánh tìm kiếm của Google, Samsung lúc nào cũng muốn xử Apple… nhưng sẽ thế nào nếu có một anh chàng nào đấy đứng lên và ghép cả 2 lại với nhau? Facebook + Google – lúc đấy thì chả có công cụ tìm kiếm nào ăn nổi nó. Samsung + Apple – lúc đấy thì chả có cái kho ứng dụng nào, brand di động nào chơi lại nó. Tuy nhiên, khó nhằn. Có một cách tốt hơn là đi kiếm mảnh ghép khác để khép lại! Nếu bạn nghĩ ko có thì thật nhầm, chẳng phải trong quá khứ Steve Jobs đã làm rồi đấy sao. Chiếc iPhone hiện tại bây giờ cũng là sự lắp ghép của nhiều ý tưởng lại với nhau – có cái copy có cái ăn cắp “nghệ thuật”. Và copy giờ lại trở thành một thứ gọi là “nghệ thuật sáng tạo”…
Chanh mật ong muốn tìm ra công thức lẹ thì copy người ta rồi về chỉnh lại tí là nhanh nhất. Bạn có thể thêm tí hột é hay tép chanh ở viền ly chanh để có một sản phẩm “độc” hơn và đêm đi bán!